Bezpośrednia kontynuacja wątków z dziewiątego tomu, o której można napisać niemal dokładnie to samo, co o poprzedniej części. Kosik pomysłowo kreuje kolejne światy równoległe, po których przemieszczają się bohaterowie, wpędzając ich w coraz większe tarapaty. Zawodzi nieco zakończenie, które sprawia wrażenie nieprzemyślanego i wymuszonego limitem objętości książki, głównie przez to, że wszystko dzieje się w nim zbyt szybko. Ot, bohaterowie przeskakują od świata do świata, a nagle wszystko się kończy. Trochę marudzę, bo przecież mógłbym wymienić wszystkie te zalety, o których pisałem już przy okazji komentarzy do poprzednich części cyklu - jest to cały czas świetna literatura młodzieżowa, którą warto pokazać swoim nastoletnim pociechom.
Druga z rzędu lektura przeznaczona dla młodszych czytelników. Tym razem grupą docelową powieści są uczniowie wczesnej podstawówki (wydawca twierdzi, że książka przeznaczona jest dla dzieci od 8. roku życia). Pozostaje pytanie, czy fakt, że lektura mi się podobała, nie oznacza, że się uwsteczniam. W każdym razie jest to najzwyklejsze sztampowe fantasy, gdzie przed grupą bohaterów pojawia się zadanie do wypełnienia, a następnie krążą oni od spotkania losowego do spotkania losowego. Fabuła jest mocno naiwna, ale dla ośmio- i dziewięciolatków powinna wystarczyć, choć nieco niepokoi mnie zawarty w utworze poziom przemocy.
Drugi tom cyklu political fiction zapoczątkowanego przez Stalową kurtynę jest znacznie lepszy od poprzednika. Tym razem akcja umieszczona zostaje umieszczona na Ukrainie, gdzie dokonywane są zamachy na osoby u szczytu władzy. Dostajemy nieco mniej opisów działań wojennych (choć autor nie byłby sobą, gdyby sobie je w całości lub choćby w większej części podarował), więcej za to przedstawiono knowań wśród władz zainteresowanych sytuacją ukraińską państw. Jak poprzednio nieco kuleją bohaterowie - ciągle poświęca się im za mało czasu antenowego (przynajmniej tym pozytywnym, terroryści przedstawieni są wystarczająco dobrze). Co warto odnotować: w odróżnieniu od pierwszego tomu, tym razem akcja potrafi wciągnąć. Mogę jeszcze tylko pomalkontencić, że w Czerwonej apokalipsie jest za mało czerwonej apokalipsy.
Książkom Ani Kańtoch nie przepuszczę. Z zapowiedzią Tajemnicy Diabelskiego Kręgu spotkałem się w przeczytanej we wrześniu antologii ŚKF-u Ścieżki wyobraźni i miałem ochotę na więcej. To, co dostałem bardzo mnie usatysfakcjonowało - nie jest to może lektura na poziomie Przedksiężycowych, ale za to kawał solidnej literatury młodzieżowej. Jest tajemnica, jest nastrój, jest świetny język autorki. Bardzo dobrze została przedstawiona główna bohaterka - nastoletnia dziewczyna, która staje w obliczu przerastających ją wydarzeń. Czasem tylko odnosiłem wrażenie, że jest to jak na powieść młodzieżową trochę zbyt mroczna literatura.
Książki Pilipiuka kupuję w ciemno. Nie dlatego, że uważam go za wybitnego pisarza, ale, po pierwsze, w jego opowiadaniach zawsze znajdzie się jakiś smaczek, a po drugie lubię go personalnie. Rzeźnik drzew jest zbiorem opowiadań, który zawiera to, co podoba mi się w twórczości Andrzeja, a w czym zarazem on się dobrze czuje. Jest więc trochę archeologii z antypatycznym alter ego Pilipiuka, czyli Tomaszem Olszakowskim, w roli głównej, są podróże w czasie, są także legendy miejskie, z kreowaniem których autor nie ma żadnego problemu. Niedosyt czuję z powodu zbyt małej ilości doktora Skórzewskiego, któremu poświęcone jest tylko jedno opowiadanie, ewidentnie zamykające cykl o tym bohaterze (choć wiadomo, że później powstały utwory przedstawiające inne jego przygody). Oczywiście, jak w niemal każdym zbiorze, trafiły się również słabsze teksty (Szkolenie, Operacja "Jajca", Połoz), ale w ogólnym rozrachunku Pilipiuk pokazuje, że z krótką formą radzi sobie bardzo dobrze.
Całkiem niezła Ciemna strona księżyca sprawiła, że chętnie sięgnąłem po poprzednią książkę Gajka. Niestety rozczarowałem się tym razem. Jest to jakiś dziwny gatunek horroru, który próbuje być straszny, ale nie potrafi, a w przeważającej większości nudzi. Jedynym, co motywuje do dalszego czytania, jest niewielka objętość powieści. W sumie do pozytywów można jeszcze zaliczyć ciekawie wykreowanych bohaterów. Historię o demonie z przeszłości, który pojawia się, aby odebrać zapłatę, można było napisać nieco bardziej przystępnie. A na pewno przy użyciu mniejszej liczby wulgaryzmów.
To nie był biznes życia. Wydałem trzydzieści osiem złotych za pięć opowiadań, z których dwa, stanowiące połowę trzystustronicowej książki, przeczytałem już jakiś czas temu w świętej pamięci SFFiH. Dostałem jednak pięć ciekawych historii (fakt, że tylko trzy są dla mnie nowe, nie ma w tym przypdku większego znaczenia) z solidnie skonstruowaną fabułą, może i pozbawionych jakiejś głębi, ale za to będących niezłymi czytadłami na długie jesienne wieczory. Język jest prosty, przejrzysty i bez udziwnień, dzięki czemu z tych długich i jesiennych wieczorów robi się jeden wieczór, kiedy książkę można pochłonąć, zwłaszcza, że trzysta stron w wykonaniu Fabryki Słów to jakieś co najwyżej dwieście stron dowolnego innego wydawnictwa. Warto wspomnieć, że akcja wszystkich tekstów rozgrywa się we Wrocławiu bądź jego okolicach, a to przecież fajne miasto.
Zdecydowanie książka miesiąca. I pomyśleć tylko, że po lekturze Widm stwierdziłem, że poważnie muszę rozważyć danie Orbitowskiemu kolejnej szansy. Szczęśliwa ziemia jest świetną powieścią o przegranych życiach ludzi, którzy w młodości mieli marzenia. Pokazuje również, że nie ma nic za darmo, a na sukcesy trzeba ciężko pracować; te zaś, które zostały podarowane, są bardzo krótkotrwałe. Wydźwięk utworu jest bardzo pesymistyczny, co, o ile się zdążyłem już zorientować, jest typowe dla prozy Orbitowskiego. Książka jest napisana charakterystycznym dla autora stylem; na szczęście tym razem udało się uniknąć językowego chaosu, który utrudniałby lekturę. Jak dla mnie, niemal pewna nominacja do Zajdla.
Klasyka. Vesper wydał tłumaczenie pierwotnej wersji powieści Mary Shelley ze świetnymi ilustracjami z oryginalnego wydania. Fabuła mnie nie zaskoczyła - oglądałem kilka ekranizacji Frankensteina, więc sporo kojarzyłem. Zmęczył mnie za to język powieści. Jest to typowo romantyczne cierpiętnicze biadolenie bohaterów, z których wszyscy, czy to arystokracja, czy służba, czy też Potwór, mówią identycznym stylem - patetycznym i do przesady emocjonalnym. Sztuczność wypowiedzi aż bije po oczach (takie "-Dlaczegóż? -Poniewóż"). Pozytywnie natomiast należy ocenić dodatki do powieści Shelley, a są to teksty, których powstanie wiąże się ze spotkaniem poetów z Byronem na czele w Alpach (dokładna historia z tym związana również jest w książce przedstawiona), a także posłowie autorstwa tłumacza, które prezentuje genezę Frankensteina, jak również przybliża biografię autorki.
A teraz coś z zupełnie innej beczki. Jest to reportaż z podróży na Filipiny, a konkretnie do skrajnie biednej części Manili zwanej Onyxem. Książka złożona jest z kilkunastu rozdziałów, z których każdy jest komentarzem do jakiejś fotografii. Zdjęcia te, jak i sam tekst są bardzo poruszające i przygnębiające. Przedstawiają ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie, często na cmentarzach, czasem w ledwo trzymających się domach z przeciekającym dachem, którzy nie potrafią, nie mogą lub nie chcą się wydostać z bagna, w którym się znajdują. Nie jest to przyjemna lektura i nie są to przyjemne obrazy, ale kawał porządnej dziennikarskiej roboty z miejsca, do którego mało kto dobrowolnie się udaje.
Fajnie, że pierwszy tom opowiadań sprzedał się w wystarczającej liczbie egzemplarzy, że Paperback zdecydował się na kolejną antologię. Dobrego science-fiction wszak nigdy dość, a tym razem opowiadania trzymają wyższy poziom niż poprzednio. Głównym magnesem przyciągającym do zakupu zbioru są nazwiska Anny Kańtoch, Eugeniusza Dębskiego, Rafała Dębskiego i Andrzeja Zimniaka. Mnie jeszcze zainteresowała obecność tekstów Mortki i Wełnickiego, twórczości pozostałych autorów raczej nie znałem. Słabych opowiadań nie znalazłem - wiadomo, że niektóre przemówiły bardziej, a inne mniej, ale ogólnie nie mam się czego czepić. Najbardziej w mój gust trafił Marcin Wełnicki Fazą utajenia, gdzie umieścił to, co mnie najbardziej w s-f kręci - nieznane zagrożenie na obcej planecie - do tego okraszone świetnym zakończeniem. Bardzo mnie też zaciekawił Zimniak, skupionym na matematycznym opisie świata opowiadaniem Zabić łowcę. Zakup antologii to był zdecydowanie dobry wybór.
Autor, który publikuje horrory taśmowo. Pewnie bym się nie zainteresował jego twórczością, gdyby nie afera na Krakonie. Niestety źle wybrałem na początek. Jest to wariacja na temat Alicji w Krainie Czarów, ale potwornie nudna i z płaskimi, irytującymi bohaterami, której jedyną zaletą jest to, że szybko się kończy. Na Kindle'u trzymam jeszcze Panikę Mastertona. Jeżeli nie okaże się ona czymś naprawdę dobrym, podziękuję mu. Mam za długą listę książek do przeczytania, żeby marnować czas.
Twórczość Piekary znam niemal wyłącznie z cyklu o Mordimerze Madderdinie i zbioru opowiadań Mój przyjaciel Kaligula i przyznać muszę, że wspomnienia z lektury jego prozy mam raczej miłe. Chętnie więc nabyłem Szubienicznika, chcąc sprawdzić, jak autor radzi sobie z realiami szlacheckiej Rzeczypospolitej, i niestety nastąpiło rozczarowanie. Sama stylizacja językowa i kreacja bohaterów wypadają jeszcze dobrze, a nawet bardzo dobrze, ale powieść niestety jest nudna jak flaki z olejem. Nie dzieje się tu naprawdę nic. Do domu stolnika zjeżdżają panowie bracia i opowiadają historie swojego życia i to by było na tyle. Jest tu jakaś tajemnica, ale przez czterysta pięćdziesiąt stron autor ani trochę nie zbliża się do jej wyjaśnienia. Prolog na razie wydaje się pasować do reszty tekstu jak kwiatek do kożucha i dopiero ostatnie dwie strony utworu sugerują pewne zależności. W zasadzie cliffhanger kończący pierwszy tom (bo to jest pierwszy tom cyklu, o czym wydawca nigdzie nie raczy poinformować za wyjątkiem ostatniej strony powieści) jest jedynym mocnym punktem fabuły i właśnie dzięki niemu przekonam się do sięgnięcia po drugą część. Może będzie tam więcej akcji.
Podsumowanie roku
Plan przeczytania stu książek w rok udało się wypełnić ze sporym zapasem - ostatecznie licznik zatrzymał się na 128 pozycjach, co ponad dwukrotnie przewyższa moje dotychczasowe osiągnięcia czytelnicze. Kiedy czytałem wypowiedzi ludzi przyznających się do przekroczenia magicznej liczby 100 w ciągu roku, twierdziłem, że jest to niemożliwe bez rezygnowania z życia. Jednak udało się, choć co nieco trzeba było poświęcić: mniej grałem na PS3 (udało mi się ukończyć tylko cztery gry), zaniedbałem prezentowanie settingów do Savage Worlds i całkowicie odpuściłem erpegowanie (ani jednej sesji w 2013 roku). Udało mi się za to ożenić.
Podczas pisania notek największy problem miałem z mobilizacją do bieżącego komentowania książek tuż po ich przeczytaniu. Trzydziestego dnia miesiąca wrażenia z lektury zakończonej pierwszego lub drugiego są już jednak nieco zatarte. Wobec tego postanowienie #1 na rok 2014: będę pisał co tydzień, o ile nie będę w rozjazdach. Kolejny problem to brak miejsca na nowe książki już nie tylko na półkach, ale także na podłodze, w związku z czym postanawiam (#2) wystawić znaczną część moich zasobów na allegro, choć bardzo mi się nie chce tyle klikać. Oczywiście zostawię sobie książki z gatunku "Must Have" (należy je odróżnić od "Must Read") i te, które ładnie się prezentują na półce. Kolejna sprawa, która wiąże się nieco z poprzednią: będę więcej książek kupował na Kindle'a niż w formie papierowej (#3) - o ile będzie istniała wersja elektroniczna i wersja z martwego drzewa nie będzie należała do kategorii "Must Have". Swoją drogą, z Kindlem jest ciekawa sprawa. Nie byłem przekonany do czytników. Uważałem, że będzie mi brakować zapachu farby drukarskiej, szelestu przekładanych kartek i możliwości zdobycia autografu autora. Nie myliłem się - brakuje mi. Ale z drugiej strony czytnik świetnie sprawdził się w podróży, gdzie zamiast walizki papieru wziąłem jedną małą porcję krzemu. Do tego znacznie ogranicza ilość zajmowanego przez literaturę miejsca.
W kwestii samych przeczytanych książek, to w większości była to fantastyka polska wspierana przez zagraniczną. Do tego doszło nieco niefantastycznej beletrystyki i literatury podróżniczej. Wśród wydawnictw dominował Powergraph do spółki z Fabryką Słów - łącznie 33 książki pochodziły z tych dwóch oficyn. Z czystej ciekawości policzyłem też, jaki był rozkład płci wśród autorów - 101 książek zostało napisanych wyłącznie przez mężczyzn, 19 tylko przez kobiety. Martwi trochę, że mimo wyrównujących się proporcji kobiet i mężczyzn na konwentach, płeć piękna fantastyki pisze bardzo mało.
To by było na tyle. Na koniec jeszcze tylko mała garść podziękowań:
- W pierwszej kolejności dla Żony za to, że dzielnie znosiła, czasem ze szkodą dla siebie, mój maniakalny ciąg do książek i była pierwszym czytelnikiem notek, skutecznie eliminującym literówki.
- W drugim rzędzie dla baczka za inspirację.
- Dalej dla repka za to, że mnie jeszcze z Poltera nie przegonił.
- No i dla wszystkich, którym chciało się moje wypociny czytać (wirtuozem słowa wszak nie jestem), a zwłaszcza dla tych, którzy do tego znaleźli siłę, żeby je skomentować.
